Deze twee woorden worden vaak in één adem genoemd. Wij leggen de betekenis van gezag en van omgang graag uit en we vertellen, hoe zij verband houden en waarin zij verschillen.

 

Gezag
Als een ouder (of voogd) juridisch verantwoordelijk is voor de opvoeding en verzorging van een kind, spreekt men van gezag. Dit behelst de verantwoordelijk voor alle beslissingen, die ten aanzien van het kind genomen dienen te worden, zoals medische zaken, schoolkeuze, woonkeuze, aanvragen van een paspoort, buitenlandse reizen etc. Ook is een ouder met gezag verantwoordelijk als het kind schade veroorzaakt of de wet overtreedt.

Wanneer een kind binnen het huwelijk wordt geboren, hebben beide ouders automatisch gezamenlijk gezag. Wanneer een kind buiten het huwelijk wordt geboren, heeft de moeder automatisch gezag en kan de vader het kind erkennen en ook gezag aanvragen. Op 22 maart 2022 heeft de Eerste Kamer ingestemd met een wet, die inhoudt dat ook indien het kind buiten het huwelijk wordt geboren, de vader bij erkenning van het kind automatisch gezag krijgt. Het is echter nog niet bekend per welke datum deze wet zal gaan gelden.

 

Omgangs- of zorgregeling

Strikt juridisch maak je bij de regelingen aangaande het contact tussen ouder en kind onderscheid tussen twee termen, die voortvloeien uit twee verschillende situaties:

1. slechts één ouder heeft gezag, zogenaamd ‘éénhoofdig gezag’
2. beide ouders hebben gezag, zogenaamd ‘gezamenlijk gezag’.
   

In een situatie met éénhoofdig gezag spreek je over een omgangsregeling, omdat de ouder zonder gezag omgang heeft met een kind, waar deze juridisch niet voor verantwoordelijk is. In een situatie met gezamenlijk gezag, spreek je echter over een zorg- en contactregeling (vaak afgekort tot zorgregeling), omdat je te allen tijde zorgdraagt voor een kind, waarover je gezag hebt, maar na de scheiding niet constant contact (omgang) meer mee hebt. Wij spreken hier verder in beide gevallen over ‘omgang’, omdat men dat in het dagelijks taalgebruik ook doet, maar nu weet u het verschil en welke juridische oorsprong deze termen hebben.

 

Omgang

De afspraken die ouders maken over wanneer een kind bij welke ouder verblijft, noemen we dus een omgangsregeling. Vaak wordt dit vastgelegd in een ouderschapsplan, dat verplicht wordt opgesteld tijdens een echtscheiding. Ook bij ongehuwden met kinderen, die besluiten om uit elkaar te gaan, is het raadzaam om een ouderschapsplan met omgangsregeling op te stellen. De omgangsregeling vertelt op welke dagen het kind bij welke ouder is, maar ook wie het kind haalt of brengt. Ook zaken als het overdragen van (sport)kleding of medicatie kan je hierin vastleggen. Daarnaast beschrijft het doorgaans hoe de vakanties en verjaardagen worden verdeeld.

 

Relatie tussen gezag en omgang

Ondanks dat deze twee termen dus met elkaar verweven zijn, vloeit de omgang niet logischerwijs voort uit het gezag. Het gezag is de feitelijke, juridische situatie, terwijl de omgang de dagelijkse, praktische werkelijkheid behelst. Zo kan het in bepaalde gevallen zijn, dat een ouder met gedeeld gezag een kind slechts één dag in de week verzorgt. Ook komt het geregeld voor, dat een ouder zonder gezag de zorg voor een kind bij helfte deelt middels co-ouderschap.